जॉन गुडइनफ: नोबेल पारितोषिक विजेते आणि लिथियम बॅटरी तंत्रज्ञानाचे प्रणेते

वयाच्या ९७ व्या वर्षी नोबेल पारितोषिक मिळालेले जॉन गुडनफ हे “गुडनफ” या वाक्याचा पुरावा आहे – खरंच, तो त्याचे जीवन आणि मानवी नशीब या दोन्हीला आकार देण्याइतकेच “पुरेसे चांगले” आहे.

25 जुलै 1922 रोजी युनायटेड स्टेट्समध्ये जन्मलेल्या गुडनफ यांचे बालपण एकाकी होते. त्याचे पालक आणि त्याच्या स्वत: च्या जीवनात व्यस्त असलेला मोठा भाऊ यांच्यात घटस्फोटाच्या सततच्या धोक्यामुळे गुडइनफला अनेकदा एकांतात सांत्वन मिळू लागले, फक्त त्याचा कुत्रा, मॅक, सहवासासाठी. डिस्लेक्सियाशी झुंज देताना त्यांची शैक्षणिक कामगिरी फारशी चांगली नव्हती. तथापि, त्याचे निसर्गावरील प्रेम, जंगलात भटकत असताना, फुलपाखरे आणि ग्राउंडहॉग्स पकडताना विकसित झाले आणि नैसर्गिक जगाची रहस्ये शोधण्याची आणि समजून घेण्याची आवड जोपासली.

मातृप्रेम नसल्यामुळे आणि त्याच्या महत्त्वाच्या हायस्कूल वर्षांमध्ये त्याच्या पालकांच्या घटस्फोटाचा सामना करत असताना, गुडनफने शैक्षणिकदृष्ट्या उत्कृष्ट कामगिरी करण्याचा निर्धार केला होता. आर्थिक अडचणी असूनही आणि येल युनिव्हर्सिटीमध्ये शिकवणी परवडण्यासाठी अर्धवेळ नोकरी करावी लागली, तरीही स्पष्ट शैक्षणिक फोकस नसतानाही, त्याने आपल्या पदवीपूर्व वर्षांमध्ये चिकाटी ठेवली.

दुसर्‍या महायुद्धादरम्यान यूएस एअरफोर्समध्ये सेवा करताना गुडनफच्या आयुष्याला कलाटणी मिळाली, नंतर शिकागो विद्यापीठात विज्ञान विषयात आपले स्वप्न पूर्ण करण्यासाठी संक्रमण झाले. त्याच्या वयोमानामुळे त्याच्या प्राध्यापकांकडून सुरुवातीला संशय असूनही, गुडनफ निश्चल होता. शिकागो विद्यापीठातील भौतिकशास्त्रातील त्यांचा डॉक्टरेट अभ्यास आणि त्यानंतरच्या MIT च्या लिंकन प्रयोगशाळेत 24 वर्षांचा कार्यकाळ, जिथे त्यांनी घन पदार्थांमध्ये लिथियम-आयन चळवळ आणि सॉलिड-स्टेट सिरॅमिक्समध्ये पायाभूत संशोधन केले, त्यांच्या भविष्यातील यशासाठी पाया घातला.

1973 च्या तेलाच्या संकटाने गुडइनफचे ऊर्जा साठवणुकीकडे लक्ष केंद्रित केले. 1976 मध्ये, बजेटमध्ये कपात करताना, ते ऑक्सफर्ड विद्यापीठाच्या अजैविक रसायनशास्त्र प्रयोगशाळेत गेले आणि वयाच्या 54 व्या वर्षी त्यांच्या कारकिर्दीत एक महत्त्वपूर्ण वळण आले. येथे त्यांनी लिथियम बॅटरीवर त्यांचे महत्त्वपूर्ण काम सुरू केले.

1970 च्या दशकाच्या उत्तरार्धात गुडनफचे संशोधन, ज्या काळात इलेक्ट्रॉनिक उत्पादने लोकप्रिय होत होती, ती महत्त्वपूर्ण होती. त्याने लिथियम कोबाल्ट ऑक्साईड आणि ग्रेफाइट वापरून नवीन लिथियम बॅटरी विकसित केली, जी अधिक कॉम्पॅक्ट होती, जास्त क्षमता होती आणि मागील आवृत्त्यांपेक्षा सुरक्षित होती. या आविष्काराने लिथियम-आयन बॅटरी तंत्रज्ञानात क्रांती घडवून आणली, खर्च कमी केला आणि सुरक्षितता वाढवली, जरी त्याला या कोट्यवधी डॉलर्सच्या उद्योगातून कधीही आर्थिक फायदा झाला नाही.

1986 मध्ये, यूएसला परत आल्यावर, गुडनफ यांनी ऑस्टिन येथील टेक्सास विद्यापीठात त्यांचे संशोधन चालू ठेवले. 1997 मध्ये, 75 व्या वर्षी, त्यांनी लिथियम आयरन फॉस्फेट शोधले, एक स्वस्त आणि सुरक्षित कॅथोड सामग्री, पोर्टेबल इलेक्ट्रॉनिक्स तंत्रज्ञानामध्ये आणखी प्रगती केली. 90 व्या वर्षीही, त्याने आपले लक्ष सॉलिड-स्टेट बॅटरीवर वळवले, जीवनभर शिकणे आणि पाठपुरावा करणे याचे उदाहरण.

97 व्या वर्षी, जेव्हा त्याला नोबेल पारितोषिक मिळाले, तेव्हा गुडइनफसाठी हे शेवटचे नव्हते. सौर आणि पवन ऊर्जा साठवण्यासाठी सुपर बॅटरी विकसित करण्याचे लक्ष्य ठेवून तो काम करत आहे. कार उत्सर्जनमुक्त जग पाहण्याची त्याची दृष्टी आहे, एक स्वप्न त्याला त्याच्या आयुष्यात साकार होण्याची आशा आहे.

जॉन गुडइनफचा जीवन प्रवास, अथक शिक्षण आणि आव्हानांवर मात करून, हे दाखवून देतो की महानता प्राप्त करण्यास कधीही उशीर झालेला नाही. ज्ञान आणि नाविन्याचा तो अथक पाठपुरावा करत असताना त्याची कथा पुढे चालू राहते.